Pegaz powrócił do centrum Opola

Kultowy „Pegaz” Mariana Nowaka wraca do centrum Opola. Uroczyste odsłonięcie rzeźby, która po latach swoje miejsce znalazła na pl. Jana Pawła II, odbędzie się 7 września o godz. 18. Następnie (o godz. 19.30) miasto zaprasza na plenerową projekcję filmu „Nie tylko Pegaz”, zrealizowanego przez Galerię Sztuki Współczesnej w Opolu z okazji 100-lecia urodzin artysty w 2021 r. Galeria zaprasza również 8 września o godz. 16.30 na otwarte warsztaty sitodruku i wykonywania przypinek z okolicznościowym wizerunkiem Pegaza, a 9 września o godz. 15.00 – spacer śladami Mariana Nowaka, prowadzenie: Joanna Filipczyk, start pod GSW, pl. Teatralny 12 – informuje Urząd Miasta.

Mitologiczny Pegaz był uskrzydlonym rumakiem zrodzonym z krwi Meduzy. Starożytni pisarze wspominali, że gdzie tylko postawił kopyto, tryskało przynoszące natchnienie źródło. Służył Zeusowi, przynosząc mu pioruny. W nagrodę za wierność, po śmierci skrzydlatego sługi Zeus przeniósł go na niebo i tak powstał gwiazdozbiór Pegaza.

Historia opolskiego Pegaza rozpoczęła się w połowie lat 70. XX wieku. Narodził się w centrum miasta, przy ul. Ozimskiej 8, gdzie w podwórzu mieściła się pracownia artysty rzeźbiarza Mariana Nowaka (1921-2000). Nowak tworzył swoje rzeźby z blach metalowych. Oryginalna metoda była wynikiem połączenia doświadczenia rzemieślniczego, jakiego nabrał w kuźni swojego ojca, z wiedzą wyniesioną z pracowni prof. Xawerego Dunikowskiego podczas studiów w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Sama pracownia przy Ozimskiej powstała z trzech połączonych garaży, też zresztą bardziej przypominała kuźnię niż tradycyjne atelier artysty.

Zanim powstała wielka figura Pegaza, Nowak kilkakrotnie podejmował ten temat w mniejszej skali. Statuetka z przedstawieniem kilkunastocentymetrowego pegaza dołączana była do nagrody miesięcznika „Opole” przyznawanej od 1970 r., a szkicową kompozycję Pegaz, wykonaną w 1971 r. ze spawanej miedzi, o wysokości około półtora metra, przechowuje w swoich zbiorach Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu.

Pegaz stanął na ówczesnym placu Lenina przed siedzibą Teatru Jana Kochanowskiego i Biura Wystaw Artystycznych (dzisiejsza Galeria Sztuki Współczesnej) w kwietniu 1976 r. w ramach wystawy rzeźb plenerowych Mariana Nowaka, towarzyszącej II Opolskim Konfrontacjom Teatralnym. Obok stanęło kilka innych realizacji, m.in. figury Flory. Na placu Pegaz został nieco dłużej, ale już pod koniec lat 70. przeniesiono go na Chabry. Mówiono, że nie pasował do sąsiedztwa komitetu wojewódzkiego partii usytuowanego naprzeciw. Porównując archiwalne fotografie, widzimy, że nasz bohater w tym czasie mocno się zmienił. Niezmienny pozostał sympatyczny pysk skrzydlatego konia, ale rozrosły się malowniczo skrzydła, zagęścił ogon, charakteru nabrały tylne nogi zakończone podkutymi kopytami. Na Chabrach figura stała do roku 2010, kiedy to nadzór budowlany wydał decyzję o rozbiórce z powodu złego stanu technicznego rzeźby. Demontaż przeprowadzono jesienią, a dzieła renowacji podjął się syn Mariana Nowaka – Paweł.

Przywrócenie do życia Pegaza trwało przeszło dziesięć lat, prace zakończyły się w październiku 2021 r. Jak opowiadał Paweł Nowak: „Jest cały wachlarz technologii, których trzeba użyć, od tych tradycyjnych typu palnik, młotek, obróbka cieplna miedzi do meganowoczesnych, np. wycinanie laserowo na obrabiarce CNC kół łączących poszczególne elementy rzeźby czy spawanie nierdzewnej stali chromoniklowej w osłonie argonu”. Podkreślał także, że czegoś takiego jego ojciec nie miał w dyspozycji, bo po prostu w tamtych czasach nie było niektórych, używanych obecnie technologii. W związku z zastosowaniem innych niż pierwotnie materiałów tworzących konstrukcyjny szkielet rzeźby, Pegaz po renowacji „przytył” o około 100 kg.

Program:

7.09.2023 - CZWARTEK - plac Jana Pawła II

• g. 18.00 - uroczyste odsłonięcie rzeźby Mariana Nowaka Pegaz
• g. 19.30 - projekcja filmu o opolskim rzeźbiarzu Marianie Nowaku „Nie tylko Pegaz”

8.09.2023 - PIĄTEK - Galeria Sztuki Współczesnej w Opolu

• g. 16.30–19.00 - Powrót Pegaza – warsztaty sitodruku i wykonywania przypinek
• wstęp wolny. Warto przyjść z własną torbą lub koszulką, na której będzie można nadrukować okolicznościowy wizerunek Pegaza!

9.09.2023 - SOBOTA

• g. 15.00 - Spacer śladami Mariana Nowaka, prowadzenie: Joanna Filipczyk, start pod Galerią Sztuki Współczesnej, pl. Teatralny 12

Fot. Urząd Miasta